Muziektherapie en spraak & taal

Muziek en spraak vertonen overeenkomstige kenmerken, zoals toonhoogte, duur, ritme, tempo, klankkleur, intensiteit, accenten en (stem/melodie)buigingen. De neurale netwerken van spraak en muziek, vooral met betrekking tot zingen, overlappen elkaar voor een deel dan ook en voor een deel zijn ze gescheiden [2]. In het geval van hersenletsel aan spraak- en taalnetwerken kunnen deze gedeelde en gescheiden processen zorgen voor neuroanatomische reorganisatie en kan de aanmaak van andere zenuwverbindingen worden vergemakkelijkt [2]. Muziek kan de aanleg van nieuwe zenuwverbindingen versterken en beschadigde processen of verbindingen in onze hersenen kunnen worden hersteld door hersengebieden met elkaar te verbinden die anders niet met elkaar verbonden zouden worden [1].

Er is bewijs dat ritme in spraak en zang wordt verwerkt door gezamenlijke linkerhersenhelft functies [2]. Ritme blijkt een positief effect te hebben op de ademhaling en het ritme, vloeiendheid, snelheid, verstaanbaarheid en articulatie van de spraak. Er is aangetoond dat muziek en met name ritme, helpt bij het verbeteren van de verstaanbaarheid en vloeiendheid bij onder andere mensen met dysartrie en mensen die stotteren [2]. Verder blijkt dat het ademhalingssysteem wordt versterkt, spraakstoornissen en de articulatie worden verbeterd en niet vloeiendheden worden verminderd door therapeutische oefeningen waarbij gebruik gemaakt wordt van zang en vocale intonatie oefeningen [2]. Ook de ondersteuning van de muzikale begeleiding draagt bij aan dit effect.

Daarnaast zorgt het bespelen van een blaasinstrument voor zenuwverbindingen in sensomotorische netwerken die de articulatie en mondspieren, betrokken bij de spraak, controleren[3]. In de praktijk is duidelijk te zien dat het geluid dat geproduceerd wordt, de auditieve feedback, een positieve invloed heeft op het kind. Het kind doet een succeservaring op, beleeft plezier en wil het graag nog een keer proberen. Hierdoor ontstaat een speelse, ongedwongen therapeutische oefensituatie.

[1] Schlaug, G., Altenmüller, E., & Thaut, M. (2010). Music Listening and Music Making in the Treatment of Neurological Disorders and Impairments (online).Laatst geraadpleegd op 23 november 2013; http://www.musicianbrain.com/papers/Schlaug_Altenmueller_Thaut_MusicPerception_Editorial.pdf
[2] Thaut, M. H. (2008). Rhythm, music and the brain: Scientific Foundations and Clinical Apllications. New York - London: Routledge.
[3] Wan, C., & Schlaug, G. (2010). Neural pathways for language in autism: the potential for music-based treatments (online). Laatst geraadpleegd op 23 november 2013; http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3011184/pdf/nihms258788.pdf